สะแก 
สะแก
[]
สะแก
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Combretum quadrangulare Kurz.
ชื่อสามัญ : Combretum
ชื่ออื่นๆ : สะแกนา (กลาง) , แก (ตะวันออกเฉียงเหนือ) , จองแข้. จองแคร่. ขอนแข้ (แพร่), ซังแก (เขมร-ปราจีนบุรี), แพ่ง (เหนือ)
ชื่อวงศ์ : COMBRETACEAE
ลักษณะ ทั่วไป : []
- ต้น : เป็นพรรณไม้ยืนต้นขนาดเล็ก แตกกิ่งก้านสาขาที่เรือนยอดของต้น ตามลำต้นจะมีเกล็ดติดอยู่ทั่ว ๆ ไป กิ่งเป็นสี่เหลี่ยม ลำต้นสูงประมาณ 5-10 เมตร
- ใบ : เป็นไม้ใบเดี่ยว ออกใบเป็นคู่ๆ ตรงข้ามกัน ลักษณะของใบเป็นรูปหอกกลับปลายใบมนหรือแหลมเล็กน้อย โคนใบสอบแคบ เนื้อใบหนาเล็กน้อย และมัน ขนาดของใบกว้างประมาณ 1-2.5 นิ้วยาว 2.5-6 นิ้วมีสีเขียว มีก้านใบสั้น
- ดอก : ออกเป็นช่อ อยู่ตามส่วนยอดของต้น ช่อดอกยาวประมาณ 1.5-2 นิ้วเป็นดอกเล็ก สีเหลืองอ่อนหรือสีขาว กลีบดอกมี 4 กลีบ กลิ่นหอม
- ผล : เป็นลูกกลมๆ มีปีกอยู่ 4 ปีกโตประมาณ 2 ซม.
การขยายพันธุ์ : เป็นพรรณไม้กลางแจ้ง ที่มีรากลึกยาวจึงทนต่อความแห้งแล้งได้ดี ปลูกง่ายขึ้นได้ในดินทุกชนิดขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด
ส่วนที่ใช้ : ทั้งต้น ลำต้น เปลือกต้น ใบ เมล็ด และราก
สรรพคุณ :[]
ทั้งต้น เป็นยารักษาโรคตานขโมย ถ่ายพยาธิต่าง ๆ แก้ปวดท้อง อุจจาระเหม็นคาว และรักษาฝีตานซาง นอกจากนี้ถ้าใช้ผสมกับสมุนไพรอื่นจะช่วยแก้ตานขโมย พุงโรท้องโต
- ลำต้น รักษาโรคหนองใน บาดแผลในที่ลับ อาเจียนเป็นเลือด รักษาฝี แก้ถ่ายเป็นเลือด แก้กามโรคเข้าข้อออกดอกและผสมกับสมุนไพรอื่นใช้รักษาโรคมะเร็งปอด มะเร็งตามร่างกาย มะเร็งกระเพาะอาหาร และมะเร็งในลำไส้
- เปลือกต้น ใช้ผสมกับสมุนชนิดอื่น ๆ เพื่อปรุงเป็นยาแก้หนองใน กามโรค ปวดในข้อ แก้อาเจียน แก้ท้องร่วง แก้ลงแดง ตกมูกเลือด
- ใบ แก้ไข้ รักษาโรคบิด รักษาบาดแผล ใช้รวมกับสมุนไพรอื่น ปรุงเป็นยาแก้ไข้สะบัดร้อนสะบัดหนาว
- แก้ปวดมวน มะเร็งลำไส้ มะเร็งตามร่างกาย แก้ซางตานขโมย รักษาโรคมะเร็งปอด มะเร็งในกระเพาะอาหาร
- เมล็ด เป็นยาขับพยาธิไส้เดือน แก้โรคซางตานขโมย หรือผสมกับสมุนไพรอื่นปรุงเป็นยาแก้อาเจียน แก้ซางตานขโมย แก้เลือดเน่า แก้โรคเบื่ออาหาร แก้โรคกระษัยปลาหมอ แก้ลงท้อง
- ราก แก้ฝีต่าง ๆ รักษาโรคหนองในหรือบาดแผลในที่ลับ รักษาฝีมะม่วง แก้น้ำเหลืองเสีย ถ่ายพยาธิ ถ้าผสมกับสมุนไพรอื่น ๆ จะปรุงเป็นยารักษาโรคไส้ดวน โรคมะเร็งตับ มะเร็งลำไส้ มะเร็งปอด มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ มะเร็งกระเพาะอาหาร แก้ไข้สันนิบาต ผอมแห้ง แก้เสมหะ แก้ไอ แก้อาเจียนเป็นเลือด แก้ริดสีดวง ช่วยบำรุงธาตุ แก้ไข้ตัวร้อน แก้อุจาระหยอดย้อย ตกมูกเลือด ฯลฯ